O Projekcie
Projekt „Innowacyjny model aktywizacji zawodowej uczestników WTZ” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki , Priorytetu I. Zatrudnienie i integracja społeczna, 1.1 Wsparcie systemowe instytucji rynku pracy. Projekt jest realizowany przez Stowarzyszenie Na Rzecz Spółdzielni Socjalnych w partnerstwie z Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej w Poznaniu oraz firmą Konimpex sp. z o.o.
Projekt zyskał poparcie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej - Pismo MPiPS w sprawie popracia dla projektu.
Projekt stanowi odpowiedź na szeroko dyskutowany problem roli i przyszłości warsztatów terapii zajęciowej jako elementu systemu rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych (ON). Podjęta ewaluacja efektywności obecnego systemu ujawniła szereg braków i nieścisłości wpływających na brak skuteczności instrumentów aktywizacji zawodowej stosowanych przez warsztaty terapii zajęciowej (WTZ) w celu realizacji swojej roli w systemie. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie sprzyja rozwiązywaniu problemów, przed którymi stają podmioty i instytucje działające w obszarze integracji zawodowej ON, w tym również warsztaty terapii zajęciowej (WTZ), których rola w ww. systemie jest niejasna i implikuje wiele kontrowersji wokół zasadności funkcjonowania WTZ jako jednostki przygotowującej ON do pracy zawodowej. W raporcie Najwyższej Izby Kontroli z kwietnia 2011 r. stwierdzono: „Mimo pozytywnej oceny warsztatów, ze względów formalno-prawnych nie mogły one jednak funkcjonować prawidłowo, bowiem obowiązujące w badanym obszarze przepisy prawa utrudniały osiąganie przez WTZ określonych w ustawie celów. Rady programowe w WTZ rzetelnie wykonywały zadania określone w ustawie i rozporządzeniu w sprawie WTZ, jednak liczba uczestników, którzy zakończyli rehabilitację w warsztacie i kontynuowali ją w innych placówkach była mała. Przyczyną takiego stanu był przede wszystkim brak możliwości zakończenia uczestnictwa niepełnosprawnego w WTZ, zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej lub w zakładzie aktywności zawodowej, bądź przejścia do ośrodka wsparcia, mimo że stanowisko rady programowej, po dokonaniu kompleksowej oceny realizacji IPR (Indywidualnego Programu Rehabilitacji) oraz osiągniętych przez uczestnika postępów, uzasadniało taką potrzebę.” Opisany przez Najwyższą Izbę Kontroli problem nieprzystawalności strategii rehabilitacji zawodowej ON w systemie opierającym się o kolejne kroki w procesie realizowane kolejno przez szkołę specjalną, WTZ, a następnie Zakład Aktywności Zawodowej, Zakład Pracy Chronionej lub otwarty rynek pracy do realnej poprawy sytuacji ON na rynku pracy, wymaga głębszej analizy i wypracowania alternatyw dla obecnie podejmowanych działań w tym zakresie. Praktyka pokazuje bowiem, że ograniczenie problemu do stwierdzenia, że absolwenci WTZ powinni mieć przygotowane miejsca pracy w Zakładach Aktywności Zawodowej nie przyczynia się do jego rozwiązania. Faktem jest, że na 85 istniejących w Wielkopolsce WTZ, przypada 9 ZAZ-ów.
Celem projektu jest opracowanie i włączenie w główny nurt polityki innowacji, które z jednej strony pozwolą wykorzystać potencjał WTZ jako podmiotów działających skutecznie w obszarze integracji społecznej osób niepełnosprawnych, z drugiej strony uzupełnić lub zmodyfikować system rehabilitacji społecznej i zawodowej ON w celu zwiększenia jego skuteczności.
Projekt zakłada konieczność pogłębienia problemu barier, na jakie natrafia WTZ w procesie realizacji zadań związanych z aktywizacją zawodową swoich podopiecznych. Etap badawczy w projekcie obejmie obszary rozpoznane jako problemowe na podstawie wcześniejszych badań i analiz, tj. m.in.: badanie sposobów oddziaływania aktów prawnych dotyczących rehabilitacji zawodowej ON na praktykę działań z zakresu aktywizacji zawodowej, analiza potencjału organizacyjnego WTZ pod kątem elastyczności i możliwości aplikowania innowacyjnych rozwiązań, badanie możliwych obszarów współpracy międzysektorowej na rzecz wdrażania innowacyjnych metod integracji zawodowej uczestników WTZ na rynku pracy.
W drugim etapie projektu przetestowane zostanie wypracowane w pierwszym etapie rozwiązanie włączenia w system rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych instrumentu w postaci spółdzielni socjalnych tworzonych przy WTZ powstających w ramach trójsektorowych partnerstw publiczno-społeczno-prywatnych, angażujących nie tylko jednostki macierzyste tworzące WTZ, ale również lokalny biznes, jednostki samorządu terytorialnego i NGO.
Na podstawie wyników badań rozpocznie się budowanie trwałej infrastruktury uzupełniającej i modyfikującej obecny system wsparcia osób niepełnosprawnych na rynku pracy w oparciu o model współpracy trójsektorowej, w ramach której w projekcie powstaną spółdzielnie socjalne, utworzone przez osoby prawne, zatrudniające podopiecznych warsztatów terapii zajęciowej. Przy wdrażaniu wypracowanych w projekcie rozwiązań beneficjenci otrzymają kompleksowe wsparcie ze strony partnerów projektu, gwarantujących skuteczność biznesową i reintegracyjną planowanych przedsięwzięć.
Po ewaluacji i modyfikacji innowacji uwarunkowanej przebiegiem działań projektowych i uzyskanymi rezultatami wypracowany zostanie Produkt finalny – gotowe do wdrożenia rozwiązanie wraz ze strategią jego implementacji przy wsparciu lokalnego środowiska. Produkt będzie komplementarny do programów rehabilitacji społecznej i zawodowej prowadzonych przez WTZ. Produkt będzie uwzględniał wykorzystanie możliwości zlecania zadań publicznych spółdzielniom socjalnym tworzonym przy WTZ, wprowadzania klauzul społecznych oraz innych instrumentów prawnych funkcjonujących w Unii Europejskiej.
Będzie składał się z następujących podmodeli wyodrębnionych ze względu na typy działań:
- możliwości tworzenia spółdzielni socjalnych osób prawnych przy WTZ, w ramach których mogą powstawać miejsca pracy dla podopiecznych WTZ uskuteczniające proces aktywizacji zawodowej rozpoczęty przez WTZ
- budowy partnerstw publiczno-społeczno-prywatnych wokół powstających spółdzielni socjalnych stymulujących rozwój lokalny i rozwijający kapitał społeczny w regionie
- dostosowania rozwiązań przedsiębiorczości społecznej osób niepełnosprawnych sprawdzonych w Unii Europejskiej do polskiego rynku pracy.
Rozwiązanie zostanie upowszechnione w całej Polsce za pomocą publikacji, dystrybucji raportów z badań i ewaluacji, ekspertyz, organizacji debat, konferencji, seminariów, warsztatów, spotkań w regionie. Podjęte zostaną działania mające na celu włączenie wypracowanych rozwiązań w główny nurt polityki społecznej oraz wdrożenie rekomendowanych zmian w prawie.